W sobotę 26 września 2009 r., w ramach obchodów 70. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej oraz 90-lecia polskiego więziennictwa blisko 300-osobowa delegacja polskiego więziennictwa wzięła udział w uroczystości ,,Cześć Bohaterom!”, która miała miejsce na cmentarzu wojennym w Katyniu. Duchowni trzech wyznań, oficerowie Służby Więziennej i Wojska Polskiego, Cywilni Pracownicy Państwowi, pochylili się nad historią tragicznych wydarzeń, oddali hołd tym, którzy dla Polski oddali życie. Ewangelickie Duszpasterstwo Więzienne Reprezentowali: ks. Piotr Janik oraz ks. Ryszard Pieron.
Tam na katyńskiej ziemi, ukryte wśród drzew mogiły przemawiają swą siłą. Tam każdy mimowolnie oddaje się refleksji i zadumie, a nade wszystko modlitwie. Wśród ponad 4 tys. ofiar, jest tam 46 osób związanych z polskim więziennictwem. Tylu dotychczas udało się zweryfikować. Wśród nich jest 25 funkcjonariuszy Straży Więziennej, 2 nauczycieli więziennych, 7 przedstawicieli personelu medycznego, 8 sędziów – przełożonych więzień przy Sądach Grodzkich i 4 osoby z personelu wojskowych więzień śledczych. Pamiętając o męczeńskiej śmierci, zamordowanych uczestnicy delegacji Katyńskiej oddali im hołd i honory, a modlitewne skupienie łączyło wszystkich ze wszystkimi.
W delegacji miedzy innymi uczestniczyli: Minister Sprawiedliwości Andrzej Czuma, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski, Ambasador RP w Rosji Jerzy Bahr, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów Janusz Krupski, Ludomir Lasowcki – doradca Ministra Finansów. O duchową stronę uroczystości zadbali biskup Tadeusz Płoski – biskup Polowy Wojska Polskiego, arcybiskup Miron (Mirosław Chodakowski) – Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego, biskup Ryszard Borski – Naczelny Kapelan Wojskowy Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego, ks. Paweł Wojtas – Krajowy Duszpasterz Więziennictwa Kościoła Rzymskokatolickiego, ks. Piotr Janik – Naczelny Kapelan Ewangelickiego Duszpasterstwa Więziennego, ks. infułat Julian Żołnierkiewicz – Archidiecezjalny Kapelan Więziennictwa w Olsztynie i ks. Ryszard Pieron – diecezjalny kapelan więziennictwa. Świat nauki reprezentował prof. Teodor Szymanowski z Uniwersytetu Warszawskiego. Licznemu gronu funkcjonariuszy, pracowników, kapelanów więziennych i emerytów ze wszystkich Okręgowych Inspektoratów Służby Więziennej przewodniczył gen. Paweł Nasiłowski Dyrektor Generalny SW. Uczestnicy delegacji „Cześć Bohaterom!” otrzymali nadane przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej „Odznaki Katyńskie”.
Uroczystości cmentarne podzielone były na dwie części, rozpoczęły się pod pomnikiem upamiętniającym rosyjskie ofiary NKWD. Nabożeństwo pamięci ofiar odprawił w asyście księży, prawosławny arcybiskup Miron. Następnie wszyscy przeszliśmy na Polską część cmentarza, tam mszę świętą celebrował w asyście koncelebransów Biskup Polowy WP. W jej trakcie homilii akcentował potrzebę pojednania między Polakami i Rosjanami. Nawiązał do listu biskupów polskich do niemieckich z 1965 r. przypominając zawarte w nim słowa ,,udzielamy wybaczenia i prosimy o nie”. Modlitwy ekumeniczne zmówili duchowni prawosławni i ewangeliccy .
Biskup Ryszard Borski miedzy innymi powiedział: Zgromadziliśmy się na tym świętym dla Polski i Polaków miejscu, aby w modlitwie wspomnieć ofiary Zbrodni Katyńskiej. Modlitwą i wspomnieniem przed Bogiem obejmujemy wszystkie ofiary tej zbrodni, wśród nich szczególnie naszych Rodaków, zaś wśród nich funkcjonariuszy Straży Więziennej i wymiaru sprawiedliwości II Rzeczypospolitej. Modlitewna pamięć nie jest nigdy skierowana przeciw komukolwiek. Modlitewna pamięć jest wyrazem nadziei na zmartwychwstanie i życie wieczne tych, których obejmuje. Nasza modlitwa i pamięć na tym miejscu jest także symbolicznym oddaniem sprawiedliwości tym, których doczesne życie zakończyła skrajna i ostateczna niesprawiedliwość. Ale nasza modlitwa i pamięć nad mogiłami zdradziecko pomordowanych jest też znakiem naszego duchowego sprzeciwu wobec każdej krzywdy, niesprawiedliwości i zbrodni, które człowiek wyrządza człowiekowi.
Niech w modlitwę wprowadzą nas wybrane słowa z Księgi Koheleta (3,16; 4,1; 3,17; 12,13): „Oto, co ujrzałem pod słońcem: miejsce prawa zajmuje przemoc, a w miejscu sprawiedliwości panuje bezprawie. Znowu spojrzałem na wszelki ucisk, który panuje pod słońcem. Oto łzy znękanych, których nie sposób pocieszyć. Wobec potęgi ciemięzców nie ma nikogo, kto podniósłby ich na duchu. Trwaj w bojaźni Bożej i przestrzegaj Jego przykazań, gdyż w tym kryje się cały sens ludzkiego życia.” Niech pokój Boży będzie z tymi, którzy tu spoczywają. Niech pokój Boży będzie z wami wszystkimi. Niech pokój Boży będzie ze wszystkimi mieszkańcami tej ziemi. Amen”.
Ksiądz Piotr Janik w modlitewnej refleksji mówił: W Trójcy Świętej, jedyny Boże, Ojcze i Synu i Duchu Święty! W pokorze pochylamy swoje głowy na katyńskiej ziemi, wspominając tragizm minionych wydarzeń, okrucieństwo złych ludzi, ale przede wszystkim Tych, którzy tutaj i na wielu innych miejscach stracili życie z rąk oprawców, katów wolności i pokoju. Patrzymy Boże na tę ziemię z czcią i wzruszeniem, pytając – ile grudek tutejszej ziemi musielibyśmy umieścić w urnach, aby móc nadać im imiona tych, którzy jako funkcjonariusze służby więziennej, zapędzeni straszliwym losem, tak okrutne znaleźli tu miejsce i jeszcze okrutniejszą śmierć. A gdy do ich szeregu dołączymy oficerów Wojska Polskiego, funkcjonariuszy policji, ludzi nauki i wielu innych, oddanych Ojczyźnie, wówczas zobaczymy, że byłyby to dziesiątki tysięcy grudek ziemi, która miała rodzić owoce życia, a stała się cmentarzem. Wiemy, że wbrew najgorszym wiadomościom i przeczuciom, rodziny przez lata pielęgnowały iskierkę nadziei, że prawda nie może być tak straszna i okrutna. Mimo wszystko z biegiem czasu narastał bolesny i coraz głębszy żal, poczucie wielkiej krzywdy i jeszcze większej niesprawiedliwości, że można nie tylko okrutnie zamordować człowieka, ale także wyszydzić jego imię, próbując zabić o nim pamięć.
Święty Boże, pamiętamy co mówisz do nas swoim Słowem: „Strzeż się i pilnuj swojej duszy, abyś nie zapomniał tych rzeczy, które widziały twoje oczy, i aby nie odstąpiły od twego serca po wszystkie dni twojego życia; opowiadaj o nich swoim synom i synom swoich synów…” (5 Mż 4,9). Dlatego w zaufaniu, które pokładamy w Tobie, bo jesteś Bogiem nadziei i pociechy, błagamy Cię, abyś raczył opamiętać ludzkość i sprawił, że pomiędzy ludźmi będzie coraz więcej człowieka. Człowieka, który na bliźniego nie podniesie zaciśniętej pięści, za którą kryje się zemsta, niechęć i nienawiść, ale który wyciąga do niego otwartą dłoń, w geście szczerego pojednania i przeproszenia.
Dobry Boże, wysłuchaj nas, stojących w pokorze przed Tobą: nikomu nie pozwól powtórzyć tragedii Katynia, Miednoje, Starobielska, Ostaszkowa, a także cierpienia Auschwitz i Birkenau. Oby z dziesiątek znanych i nieznanych miejsc, i tych za Uralem, na Syberii, i z wielu podobnych im na całym świecie, już nigdy nie było słychać krzyku katowanych i mordowanych. Wyciągamy, Boże, w Twoją stronę nasze grzeszne ręce, otwieramy serca i prosimy: bądź miłościw wszystkim pokrzywdzonym, osamotnionym, smutnym, żyjącym w beznadziei. Ducha pokoju i wzajemnej miłości ześlij na nas, Panie, czyniąc nas narzędziem swego pokoju na całej ziemi. Wysłuchaj nas przez Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego Zbawiciela i spraw obiecane przez Niego zmartwychwstanie także tym, których imiona zostały wypisane na grudkach tutejszej ziemi.
Dyrektor Generalny Służby Więziennej gen. Paweł Nasiłowski nawiązując do ofiar Katynia podkreślił świętość i nieśmiertelność tego miejsca nie tylko dla Polaków. Podziękował też wszystkim obecnym za możliwość daru i siły wspólnej modlitwy, modlitwy za Polaków, ale i za wszystkich innych przedstawicieli narodów tutaj zamordowanych.
Gen. Paweł Nasiłowski swoje wystąpienie rozpoczął od słów:
POLSKIM JEŃCOM KOZIELSKA, OSTASZKOWA I STAROBIELSKA
Z nami wy wczoraj łamali chleb bratni,
z nami wy wczoraj podzielali bóle,
dziś wasze czoła glorią wieńczy Katyń,
dziś z wami wodze ucztują i króle:
Piasty, Zygmunty i Sobiescy.
Dzisiaj nad nami wy mocarze,
pioruny rzucacie nam z rąk
i pieśni niesiecie nam w darze.
Dzisiaj wy orły, gońcy boscy
nad krajem swym lecicie w krąg,
wy dzisiaj jak białe kolumny
dźwigacie gmach nasz kościelny.
A wasza wiara: nie masz trumny.
A wasze hasło: Oręż prawdy kuj.
A wasze słowo: Idź na święty bój.
A wasze imię: Nieśmiertelni.
(wiersz napisany w łagrze w 1945 r.)
Ogromne, niezapomniane i poruszające serca i myśli wrażenie pozostawił wśród uczestników przede wszystkim dźwięk bijącego dzwonu umieszczonego u podnóża ołtarza, który dobywał się jakby z grobów pomordowanych. Dźwięk werbli, trąbki, podczas których odczytano personalia zamordowanych, koloryt pocztów sztandarowych wszystkich polskich okręgów służby więziennej, brzmienie pieśni patriotycznej do słów i muzyki Lecha Makowieckiego ,,Katyń 1940 (ostatni list)” wpisał się w nasze myśli i pamięć.
Przedstawiciele delegacji złożyli do urny „ziemię katyńską”, która przekazana zostanie w symbolicznej części do wszystkich polskich jednostek penitencjarnych. Uroczystość zakończyło złożenie wieńców przez Ministra Sprawiedliwości i inne delegacje przed pomnikiem zamordowanych i wpisy do katyńskiej księgi pamiątkowej. Po uroczystościach cmentarnych na Katyńskiej Ziemi uczestnicy delegacji zwiedzili prawosławny sobór katedralny w Smoleńsku. Delegacja rządowa wraz z kapelanami zwiedziła następnie rzymskokatolicki cmentarz w Smoleńsku z grobowcem przodków marszałka Sejmu RP, rodziny Komorowskich i odwiedziła odradzającą się z ruin do wolności po komunistycznym systemie parafię rzymskokatolicką.
Z rozmów toczących się wśród uczestników po oficjalnych uroczystościach, dało się odczuć wielką radość z możliwości bycia na katyńskiej ziemi, a przede wszystkim głębokie przeżycie serca i myśli temu towarzyszące. Chyba wszyscy mamy poczucie spełnionego obowiązku w tym szczególnym, wielkim i wartościowym wydarzeniu, nad którym honorowy patronat miał m.in. Ryszard Kaczorowski, ostatni prezydent RP na uchodźctwie. Dziękuję moim więziennym przełożonym za zaszczyt, wyróżnienie i możliwość uczestniczenia w katyńskich uroczystościach w ramach obchodów 70. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej oraz 90-lecia polskiego więziennictwa. Reprezentowanie Państwa Polskiego na rosyjskiej ziemi u boku najwyższych Urzędników Państwowych, Oficerów Służby Więziennej i Wojska Polskiego oraz Biskupów Generałów Kościołów Chrześcijańskich uważam za wielkie wyróżnienie i zaszczyt. Zakończę słowami wypowiedzianymi przez księdza Piotra Janika po przyjeździe na warszawskim dworcu kolejowym, do dyrektora generalnego SW gen. Pawła Nasiłowskiego „… widzieliśmy, zaświadczyliśmy, dziękujemy”.
ks. Ryszard Pieron
